เช็คก่อนหยิบ ฉลากโภชนาการ ตัวช่วยเรื่องสุขภาพ

ฉลากโภชนาการ เป็นอีกหนึ่งตัวช่วยสำคัญสำหรับผู้ที่สนใจด้านสุขภาพ ซึ่งจะแสดงข้อมูลโภชนาการของผลิตภัณฑ์นั้นๆ ให้ผู้ซื้อสามารถดูได้อย่างสะดวก และสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพได้ เนื่องจากวิถีชีวิตปัจจุบันคนส่วนใหญ่ต้องเลือกซื้ออาหารข้างนอกรับประทาน ไม่สะดวกทำอาหารเอง ด้วยเหตุผลทั้งเรื่อง เวลาที่เร่งรีบในทุกกิจกรรม ที่พักอาศัยปรุงประกอบอาหารไม่สะดวก ดังนั้นการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับฉลากโภชนาการจึงเป็นสิ่งที่จำเป็น

ฉลากโภชนาการ คืออะไร?

ฉลากอาหารที่มีการแสดงข้อมูลโภชนาการของอาหารนั้นอยู่ในกรอบสี่เหลี่ยม ที่เรียกว่า “กรอบข้อมูลโภชนาการ” หรือ “Nutrition Facts”¹ซึ่งข้อมูลโภชนาการนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจด้านสุขภาพ ทำให้สามารถเลือกบริโภคอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการได้อย่างเหมาะสม รวมถึงสามารถนำข้อมูลโภชนาการของแต่ละผลิตภัณฑ์มาเปรียบเทียบกันเพื่อเลือกสิ่งที่ดีที่สุดให้กับตัวเองได้อีกด้วย

ฉลากโภชนาการ มีกี่รูปแบบ ?

ฉลากโภชนาการแบ่งเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่

1. ฉลากโภชนาการแบบเต็ม เป็นฉลากที่แสดงชนิดและปริมาณสารอาหารสำคัญที่ควรทราบ 15 รายการ

2. ฉลากโภชนาการแบบย่อ เป็นฉลากที่ใช้แสดงกรณีที่มีสารอาหารตั้งแต่ 8 รายการจาก 15 รายการ มีปริมาณน้อยมากจนถือว่าเป็นศูนย์ จึงไม่จำเป็นต้องแสดง

ฉลากโภชนาการ วิธีอ่านให้เข้าใจ เลือกใช้เป็น

            ฉลากโภชนาการ แบ่งเป็น 4 ส่วนหลักด้วยกัน ซึ่งถ้าเราทราบถึงความหมายของแต่ละส่วน ก็จะทำให้ผู้บริโภคอย่างเราสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากข้อมูลโภชนาการได้

1. “หนึ่งหน่วยบริโภค” หมายถึง ปริมาณที่ผู้ผลิตแนะนำให้รับประทานต่อ 1 ครั้ง

2. “จำนวนหน่วยบริโภค” หมายถึง เมื่อผู้บริโภครับประทานตามปริมาณที่แนะนำใน “หนึ่งหน่วยบริโภค” แล้วผลิตภัณฑ์นี้จะสามารถรับประทานได้กี่ครั้ง เช่น

นมปริมาตร 200 มิลลิลิตร

คำอธิบาย :
หนึ่งหน่วยบริโภคคือ 1 กล่อง (200 มิลลิลิตร)
จำนวนหน่วยบริโภคต่อกล่อง คือ 1 แปลว่าสามารถดื่มได้หมดกล่องในครั้งเดียว

นมปริมาตร 1000 มิลลิลิตร

คำอธิบาย :
หนึ่งหน่วยบริโภคคือ 1 แก้ว (200 มิลลิลิตร)
จำนวนหน่วยบริโภคต่อกล่อง คือ 5 แปลว่านมขวดนี้ต้องแบ่งดื่ม 5 ครั้ง

3. “คุณค่าทางโภชนาการต่อหนึ่งหน่วยบริโภค” หมายถึง หากผู้บริโภครับประทานอาหารชนิดนั้นๆในปริมาณ 1 หน่วยบริโภค จะได้รับพลังงาน สารอาหารต่างๆ ในปริมาณเท่าใด และคิดเป็นร้อยละเท่าใดของปริมาณที่แนะนำต่อวัน

 4. “ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน” หมายถึง สารที่อาหารที่เราได้รับจากผลิตภัณฑ์นั้นใน 1 หน่วยบริโภค คิดเป็นร้อยละเท่าไหร่ของปริมาณที่แนะนำสำหรับคนไทยต่อวัน

จะเห็นได้ว่าฉลากโภชนาการทั้งแบบเต็มและแบบย่อมีรายละเอียดค่อนข้างมาก ทำให้ผู้บริโภคอาจจะสับสนในการอ่านได้ จึงมีฉลากโภชนาการอีกชนิดมาแนะนำให้รู้จักกัน คือ ฉลากโภชนาการแบบจีดีเอ (GDA : Guideline Daily Amount) หรือ ฉลากหวานมันเค็ม

          ฉลากโภชนาการแบบจีดีเอ คือ ฉลากที่แสดงค่าพลังงาน น้ำตาล ไขมัน และโซเดียม บนด้านหน้าของผลิตภัณฑ์ โดยแสดงต่อหนึ่งหน่วยบรรจุภัณฑ์ ซึ่งผลิตภัณฑ์ที่มีข้อบังคับให้แสดงฉลากโภชนาการและฉลากโภชนาการแบบจีดีเอ มี 13 กลุ่มด้วยกัน³ ได้แก่ อาหารขบเคี้ยว ช็อกโกแลตและขนมหวานรสช็อคโกแลต ผลิตภัณฑ์ขนมอบ อาหารกึ่งสำเร็จรูป อาหารมื้อหลักที่เป็นอาหารจานเดียวซึ่งต้องเก็บรักษาไว้ในตู้เย็นหรือตู้แช่แข็งตลอดระยะเวลาการจำหน่าย เครื่องดื่มในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท ชาปรุงสำเร็จทั้งชนิดเหลวและชนิดแห้ง กาแฟปรุงสำเร็จทั้งชนิดเหลวและชนิดแห้ง นมปรุงแต่ง นมเปรี้ยว ผลิตภัณฑ์ของนม น้ำนมถั่วเหลือง และไอศกรีมที่อยู่ในลักษณะพร้อมบริโภค

การอ่าน ฉลากโภชนาการ แบบจีดีเอ (GDA Nutrition Labelling)

สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ฉลาดเลือกได้ง่ายขึ้นเพียงแรกเห็น

          นอกจากฉลากโภชนาการ ฉลากจีดีเอแล้ว ในปัจจุบันยังมีสัญลักษณ์อื่นๆ ที่ผู้บริโภคสามารถเลือกดูได้ตามบรรจุภัณฑ์เพื่อใช้ในการตัดสินใจเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพได้ เช่น

1.สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ (Healthier Choice) เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงว่าผลิตภัณฑ์นั้นมีปริมาณน้ำตาล ไขมัน และโซเดียมผ่านเกณฑ์ที่กำหนดของกลุ่มอาหารนั้นๆ เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับความสะดวกสบายในการเลือกซื้อสินค้าได้อย่างรวดเร็ว และเลือกผลิตภัณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพมากกว่า

ภาพที่ 3 สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ของประเทศไทย

ภาพที่ 4 ตัวอย่างสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ของต่างประเทศ

2. สัญลักษณ์อาหารรักษ์หัวใจ เป็นสัญลักษณ์ออกโดยโครงการอาหารไทยหัวใจดี (Thai Food Good Heart) ของมูลนิธิหัวใจแห่งประเทศไทยฯ ร่วมกับภาควิชาโภชนวิทยา คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งผลิตภัณฑ์ 5 กลุ่ม ที่ได้รับสัญลักษณ์นี้จะต้องผ่านเกณฑ์การลดหวาน มัน เค็ม และมีใยอาหารสูง ได้แก่ ธัญชาติ^*(เมล็ดแห้งชองธัญพืชต่างๆ) และผลิตภัณฑ์ อาหารทะเล เนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์ นมและผลิตภัณฑ์นม น้ำมันและไขมัน ถั่วและผลิตภัณฑ์ถั่ว⁴ การเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่มีตราสัญลักษณ์นี้จะช่วยลดปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้

ภาพที่ 5 : สัญลักษณ์อาหารรักษ์หัวใจ

3. ฉลาก Nutri-Score คือฉลากที่ริเริ่มโดยกระทรวงสาธารณสุขของประเทศฝรั่งเศสในปี ค.ศ.2017 เพื่อแสดงข้อมูลโภชนาการที่ด้านหน้าบรรจุภัณฑ์ โดยแบ่งเป็นแถบสี 5 สี แสดงถึงปริมาณไขมัน น้ำตาล และเกลือในระดับต่างๆ ได้แก่ สีแดง แสดงถึงอาหารที่มีปริมาณไขมัน น้ำตาลและเกลือปริมาณสูง สีส้ม สีเหลือง แสดงถึงอาหารที่มีปริมาณไขมัน น้ำตาลและเกลือปานกลาง ส่วนสีเขียวแสดงถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง นอกจากนี้ฉลากยังมีตัวอักษร A ถึง E โดย A แสดงถึงผลิตภัณฑ์ที่มีคุณค่าทางโภชนาการดีที่สุด และ E แสดงถึงผลิตภัณฑ์ที่มีคุณค่าทางโภชนาการด้อยที่สุด

ภาพที่ 6 ฉลาก Nutri-Score

จะเห็นได้ว่าฉลากโภชนาการ ไม่ได้มีแค่รูปแบบที่เราคุ้นเคยกันบนผลิตภัณฑ์ทั่วไปเพียงแบบเดียว ยังมีฉลากโภชนาการแบบย่อ ฉลากหวานมันเค็ม รวมถึงสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพอื่นๆอีก ทั้งนี้ก็เพื่อให้ผู้บริโภคอย่างเรา สามารถเข้าถึงข้อมูลโภชนาการได้ง่ายขึ้น เข้าใจความหมายของข้อมูลโภชนาการอย่างครบถ้วน ทำให้เลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพได้สะดวกมากขึ้น ดังนั้นหลังจากนี้เมื่อเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ ก็อย่าลืมดูฉลากโภชนาการหรือสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพอื่นๆร่วมด้วย

สอบถามเพิ่มเติม Add Line ปรึกษานักกำหนดอาหาร

ดูแลสุขภาพของคุณให้ถูกวิธี

โปรแกรมปรึกษานักกำหนดอาหารคืออะไร ?

พร้อมรับคำปรึกษาจาก

นักกำหนดอาหารวิชาชีพ

ไม่พลาดบทความด้านโภชนาการ

ของ อีทเวลล์คอนเซปต์ ก่อนใคร

แหล่งอ้างอิง :

1. กองพัฒนาศักยภาพผู้บริโภค สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. ฉลากโภชนาการประโยชน์ที่ไม่ควรมองข้าม. แหล่งที่มา : http://pca.fda.moph.go.th/public_media_detail.php?id=6&cat=26&content_id=9

2. สำนักอาหาร สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. คู่มือรณรงค์ให้ความรู้เรื่องฉลากโภชนาการแบบ จีดีเอ (GDA) ฉบับ อสม.และประชาชน. แหล่งที่มา : https://www.fda.moph.go.th/sites/food/KM/label/04_Manual.pdf

3. นฤมล ฉัตรสง่า. สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. การแสดงฉลากอาหาร ฉลากโภชนาการและฉลากโภชนาการแบบ GDA ของอาหาร ตามประกาศฯ ฉบับที่ 394 (พ.ศ.2561). แหล่งที่มา : https://www.fda.moph.go.th/sites/food/KM/label/61_label_GDA.pdf

4. มูลนิธิหัวใจแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์. แหล่งที่มา : http://www.thaiheartfound.org