น้ำตาลในเลือดต่ำ หรือ Hypoglycemia เป็นภาวะที่อาจทำให้เกิดอาการต่าง ๆ ที่อาจเป็นอันตรายได้ ซึ่งสาเหตุของการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำนั้นมีหลายสาเหตุทั้งจากการกินไม่พอ หรือใช้ยามากเกินไป ซึ่งโดยปกติแล้วสามารถพบได้มากในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ได้รับยาลดน้ำตาลในเลือดหรือยาฉีดอินซูลิน แล้วภาวะ น้ำตาลในเลือดต่ำอันตรายกว่าที่คิด อย่างไร และจะสามารถป้องกันภาวะนี้ได้อย่างไรลองไปดูกันดีกว่า
อะไรคือ น้ำตาลในเลือดต่ำ
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือ Hypoglycemia คือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าหรือเท่ากับ 70 มิลลิกรัม ต่อเดซิลิตร นั่นเอง ซึ่งเมื่อร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำก็จะมีอาการต่าง ๆ ดังนี้
- ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
- มือสั่น
- เหงื่อออกมาก
- รู้สึกหิว
- อารมณ์แปรปรวน
- ปวดศีรษะ มึนงง
- หน้ามืด
- ตาลาย
และในผู้ป่วยเบาหวานบางคนที่ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ บ่อยครั้ง อาจจะไม่รู้สึกถึงอาการเหล่านี้ ซึ่งถือว่าอันตรายมาก ๆ เพราะเมื่อเกิดภาวะน้ำตาลต่ำขึ้นผู้ป่วยจะไม่รู้ตัว และหากเกิดน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 30 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร อาจเกิดอาการช็อค หมดสติ และสมองขาดน้ำตาลได้ ซึ่งจะเป็น อันตรายถึงชีวิต แล้วแบบนี้อะไรคือสาเหตุของภาวะน้ำตาลต่ำและเราจะมีวิธีการรักษาและป้องกันไม่ให้เกิดภาวะน้ำตาลต่ำได้ยังไงนะ
สาเหตุของ น้ำตาลในเลือดต่ำ
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เกิดได้จากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นจากการใช้ยา หรือการกินอาหาร ดังนี้
- กินอาหารน้อยกว่าปกติ หรือ งดอาหารบางมื้อ
- กินยาลดระดับน้ำตาล หรือ ฉีดอินซูลิน มากเกินไป
- ออกกำลังกายมากขึ้น หรือ ทำงานหนักกว่าปกติ
- การดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงท้องว่าง
- ร่างกายกำจัดอินซูลินหรือยารักษาเบาหวานลดลง
ดังนั้นเมื่อเรารู้ถึงสาเหตุของถึงสาเหตุของการเกิดภาวะน้ำตาลต่ำแล้วเราก็จะสามารถป้องกันไม่ให้เกิดภาวะนี้ เพื่อที่ป้องกันอาการต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นอีกทั้งความเคยชินของร่างกาย และป้องกันการช็อคและหมดสติหากเกิดอาการน้ำตาลต่ำขั้นรุนแรง
แนวทางการป้องกันภาวะน้ำตาลต่ำ
- กินอาหารให้เป็นเวลาและเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย และไม่ควรงดอาหาร
- ฉีดยาและกินยาตามแพทย์สั่ง ทั้งปริมาณและเวลา
- บอกคนใกล้ชิดให้รู้ถึงวิธีการช่วยเหลือเบื้องต้นหากเกิดอาการภาวะน้ำตาลต่ำ
- พกลูกอม น้ำตาล น้ำเชื่อม หรือน้ำผลไม้ติดตัวไว้ป้องกันในกรณีฉุกเฉิน
- ตรวจเช็คระดับน้ำตาลในเลือดอย่างสม่ำเสมอ ด้วยเครื่องเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว
- หากมีอาการควรใช้เครื่องเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว เพื่อตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอีกครั้ง
- ปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างสม่ำเสมอ
วิธีการแก้ไขหากมี อาการน้ำตาลต่ำ
- กินอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัม เช่น ขนมปังขาว 1 แผ่น แครกเกอร์ 3 ชิ้น น้ำตาลก้อน 2 ก้อน น้ำผลไม้ 180 มล. และ น้ำผึ้ง 1 ช้อนโต๊ะ เป็นต้น
- ติดอาการใน 15 นาที โดยสามารถตรวจสอบได้จากอาการหรือการตรวจน้ำตาลปลายนิ้ว ซึ่งถ้าอาการดีขึ้นแล้วข้ามไป ข้อที่ 5
- หากอาการหรือระดับน้ำตาลยังไม่ดีขึ้นให้ผู้ป่วยกินอาหารซ้ำอีกครั้ง
- ติดตามระดับน้ำตาลในเลือดทุก ๆ 15 นาที
- ควรให้ผู้ป่วยกินอาหารว่าง หรืออาหารมื้อหลักทันทีเพื่อป้องกันการเกิดภาวะน้ำตาลต่ำอีกครั้งนั่นเอง
เพียงเท่าที่ผู้ป่วยเบาหวานคงได้รู้แล้วว่า น้ำตาลในเลือดต่ำ อันตรายกว่าที่คิด อย่างไร ไม่ว่าจะเป็นใจสั่น ปวดศีรษะ หน้ามืด มึนงง หรือรุนแรงที่สุดคือช็อคหมดสติและอาจเสียชีวิตได้ รวมไปถึงวิธีรักษาเบื้องต้นเมื่อเกิดภาวะนี้ได้ โดยพกอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัม เช่น ขนมปังขาว 1 แผ่น แครกเกอร์ 3 ชิ้น น้ำผึ้ง 1 ช้อนโต๊ะ น้ำผลไม้ 1 กล่อง เป็นต้นเพื่อกินในตอนที่เกิดอาการ และติดตามอาการใน 15 นาที แต่ที่สำคัญผู้ป่วยควรป้องกันการเกิดภาวะนี้โดยการกินอาหารให้ตรงเวลาและเพียงพอ เหมาะสมกับปริมาณยาที่ใช้ ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอย่างสม่ำเสมอ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ด้วย
สอบถามเพิ่มเติม Add Line ปรึกษานักกำหนดอาหาร
ดูแลสุขภาพของคุณให้ถูกวิธี
โปรแกรมปรึกษานักกำหนดอาหารคืออะไร ?
พร้อมรับคำปรึกษาจาก
นักกำหนดอาหารวิชาชีพ
ไม่พลาดบทความด้านโภชนาการ
ของ อีทเวลล์คอนเซปต์ ก่อนใคร
อ้างอิง
- Kittah, N. E., & Vella, A. (2017). MANAGEMENT OF ENDOCRINE DISEASE: Pathogenesis and management of hypoglycemia. European journal of endocrinology, 177(1), R37–R47. https://doi.org/10.1530/EJE-16-1062 2)
- American Diabetes Association (2020). 6. Glycemic Targets: Standards of Medical Care in Diabetes-2020. Diabetes care, 43(Suppl 1), S66–S76. https://doi.org/10.2337/dc20-S006